Cyfrowym zmęczeniem wzroku, często określane jest uczucie zmęczenia wywołane suchością oczu, które pojawia się w wyniku oddziaływania niekorzystnych czynników zewnętrznych na ich powierzchnię. Każdego dnia, nasze oczy narażone są na nieustający wysiłek. Jak wnika z badania „Higiena i profilaktyka wzroku” cyfrowemu zmęczeniu wzroku towarzyszyć mogą również objawy, takie jak: podrażnienie i ból oczu (42 proc.), bóle głowy (39 proc.), a także ból w szyi, ramionach lub plecach (38 proc.) ^[1]

Jaki wpływ ma praca przed komputerem na nasze oczy?

Nasza codzienność coraz częściej bywa zdominowana przez urządzenia multimedialne. Dzień rozpoczynamy od sprawdzenia wiadomości na smartfonie, następnie wiele godzin spędzamy przed ekranem komputera, pracując, przeglądając strony w Internecie, czy oglądając ulubiony serial. Wpatrywanie się w ekran monitora komputerowego lub smartfona, oglądanie telewizji, a także czytanie, często powodują intensywną koncentrację na widzianym obrazie, a w rezultacie rzadsze i nieregularne mruganie. Oddziaływanie czynników zewnętrznych, przebywanie w klimatyzowanych, ogrzewanych czy suchych pomieszczeniach, palenie papierosów może wzmagać objawy suchości oczu, takie jak zmęczenie, swędzenie, pieczenie, uczucie piasku pod powieką, dyskomfort, nietolerancję soczewek kontaktowych, a nawet powodować niewyraźne, zamazane widzenie ^[1,2].

Czy w trakcie pracy przed komputerem, zdarzyło Ci się odczuwać suchość i pieczenie oczu, a każde mrugnięcie wiązało się z uczuciem piasku pod powieką? Nosisz soczewki kontaktowe i od pewnego czasu ich obecność na powierzchni oka wiąże się z dyskomfortem?

Przyczyną objawów związanych z suchością oczu mogą być zmiany związane z zaburzeniami w składzie łez oraz ich zwiększonego odparowywania. Nieregularne i rzadsze mruganie, spowodowane długotrwałym wpatrywaniem w ekran monitora, może prowadzić do nieprawidłowości w parowaniu łez oraz objawów suchości oczu, które bywają określane jako „cyfrowe zmęczenie wzroku”.

Dlaczego mruganie jest ważne?

Regularne i częste mruganie jest podstawą dla utrzymania prawidłowego nawilżenia oczu, a tym samym zapewnienia komfortu podczas codziennych obowiązków. Długotrwałe wpatrywanie w ekran komputera wzmaga rzadsze mruganie, przez co przyspiesza parowanie łez, obniżając poziom nawilżenia powierzchni oczu, co w konsekwencji sprawia, że mruganie może stać się dla nas bolesne. Mruganie jest kluczowym procesem odpowiedzialnym za zachowanie odpowiedniej kondycji filmu łzowego na powierzchni oka. W prawidłowych warunkach, powierzchnia oka stale pokryta jest cienką warstwą łez, określaną jako film łzowy. Czynnikami pozwalającymi na zapewnienie stabilności filmu łzowego są: prawidłowy skład oraz struktura filmu łzowego. Film łzowy jest odtwarzany co 12-15 sekund. Istotną rolę w tym procesie odgrywają powieki, które poprzez odruch mrugania zapewniają rozprzestrzenianie się nowych składników filmu łzowego po całej powierzchni oka oraz usuwają zanieczyszczenia (pyłki, kurz). W prawidłowych warunkach odruch mrugania powinien pojawiać się nawet raz na około 4-5 sekund, czyli minimum 15 razy na minutę ^[3]. Podczas wielogodzinnej pracy przed komputerem, zdarza się, że mrugamy zaledwie 4-5 razy na minutę.

Film łzowy powleka i chroni powierzchnię oka. Podczas każdego mrugnięcia jest odtwarzany i rozprowadzany w formie ochronnej emulsji po jego powierzchni. Prawidłowa struktura filmu łzowego składa się z trzech warstw: mucynowej, wodnej i lipidowej (tłuszczowej). Każda z warstw pełni szereg funkcji, dzięki którym powierzchnia oka jest odpowiednio nawilżona oraz chroniona. Najbardziej wewnętrzna warstwa filmu łzowego, czyli warstwa mucynowa produkowana jest głównie przez komórki kubkowe spojówki oraz odpowiada za wygładzenie powierzchni rogówki oraz zapewnienie łatwiejszego rozprowadzania warstwy wodnej po powierzchni oka. Środkowa warstwa filmu łzowego – warstwa wodna, produkowana jest przez gruczoł łzowy. Odpowiada za zwilżenie, odżywianie oraz ochronę immunologiczną siatkówki. Najbardziej zewnętrzna warstwa filmu łzowego – warstwa lipidowa (tłuszczowa), jest wytwarzana przez gruczoły umiejscowione w powiekach i na ich brzegach (m.in. gruczoły Meiboma). Najważniejszą funkcją warstwy lipidowej jest hamowanie parowania filmu łzowego, ochrona przed infekcjami oraz utrzymanie jego stabilności na powierzchni oka ^[2]. Dzięki prawidłowemu funkcjonowaniu filmu łzowego, powierzchnia oka jest odpowiednio nawilżona oraz chroniona. W momencie występowania zaburzeń wpływających na częstotliwość mrugania, film łzowy zostaje przerwany, czas na jego odtworzenie zostaje skrócony, co skutkować może objawami suchości oczu ^[4].

Jak radzić sobie z cyfrowym zmęczeniem wzroku?

W celu złagodzenia występujących objawów stosuj sprawdzone rozwiązanie jakim są krople nawilżająco-regenerujące, które pozwolą na szybką i długotrwałą ulgę oraz złagodzą pojawiające się dolegliwości. Jeśli spędzasz wiele godzin pracując przed komputerem, pamiętaj o zapewnieniu swoim oczu odpowiedniej higieny pracy. Pamiętaj o regularnym mruganiu oraz zaplanuj przerwy w trakcie pracy. Pozwól swoim oczom odpocząć, przydatne może być skorzystanie z prostej zasady 20/20/20: po każdych 20 minutach pracy, oderwij wzrok od monitora i przez 20 sekund, popatrz na obiekty oddalone od Ciebie o 20 stóp tj. ok. 6 metrów. W przypadku długotrwałego występowania objawów suchości oczu, należy skonsultować się jak najszybciej z lekarzem okulistą, który po przeprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki zweryfikuje przyczynę pojawiających się objawów.

Powyższy artykuł ma charakter edukacyjno-informacyjny i nie zastępuje porady medycznej, a także porady lekarskiej.