Bytujące na ludzkim organizmie dwa gatunki nużeńca: Demodex folliculorum – nużeniec ludzki, oraz Demodex brevis – nużeniec krótki mogą prowadzić do rozwoju demodekozy. Postać oczna demodekozy może objawiać się zapaleniem brzegów powiek oraz dysfunkcją gruczołów powiekowych Meiboma, a w jej następstwie objawami Zespołu Suchego Oka.[1]
W jaki sposób można zakazić się nużeńcem?
Nużeńce są mikroskopijnymi pajęczakami z rzędu roztoczy o bardzo powszechnym występowaniu w środowisku. Zakażenie nimi jest częste i następuje przez bezpośredni kontakt z nosicielem, bądź używanie tych samych przedmiotów, pościeli lub kosmetyków. Z tego powodu należy zwrócić szczególną uwagę na zachowanie zasad higieny w salonach kosmetycznych lub hotelach.[1] Trzeba jednak wiedzieć, że w większości przypadków obecność roztoczy demodex jest bezobjawowa, a choroba rozwija się jedynie w sprzyjających nużeńcom warunkach. U dzieci demodekoza oczna jest diagnozowana bardzo rzadko, ponieważ ich gruczoły wydzielają niewielkie ilości łoju, którym żywią się nużeńce. Większą skłonność do zachorowań będą mieli ludzie starsi, a także osoby z zaburzeniami gospodarki lipidowej lub hormonalnej.[2]
Jakie są objawy demodekozy ocznej?
Na obecność nużeńców w gruczołach powiekowych i mieszkach rzęs mogą wskazywać różne objawy. Zaobserwowanie wybranych lub wszystkich charakterystycznych przejawów, powinno skłonić nas do wizyty u lekarza okulisty. Do grupy najczęstszych objawów demodekozy ocznej należą:
- mankiety keratynowo-tłuszczowe u nasady rzęs, tak zwany łupież cylindryczny
- teleangiektazje na brzegach powiek (Jest to poszerzenie drobnych naczyń krwionośnych. W języku potocznym zwane „pajączkami”.)
- nadmierne wypadanie rzęs oraz nierównomierny ich wzrost
- świąd i uczucie łaskotania w obrębie brzegów powiek
- zapalenie brzegów powiek
Powoduje szczególny dyskomfort i podrażnienie oczu. W większości przypadków występuje obustronnie, lecz może też zaatakować tylko jedną powiekę.
Warto wiedzieć, że nużeniec osłabia także bariery ochronne i może oddziaływać pośrednio jako sprzymierzeniec bakterii.
W efekcie demodekozie ocznej może towarzyszyć zakażenie gronkowcem powodujące nawracające jęczmienie i gradówki.[3]
Na czym polega badanie w kierunku demodekozy ocznej?
W przypadku zaobserwowania u siebie powyższych objawów, warto skontaktować się z lekarzem okulistą i umówić na wykonanie odpowiednich badań. Są one bezbolesne i niektóre laboratoria mogą wykonać je bez skierowania. Ważne jest, by na tydzień przed wizytą, odstawić leki stosowane miejscowo, a na samo badanie udać się bez makijażu, z czystą i suchą skórą twarzy.
W celu potwierdzenia lub wyeliminowania zakażenia nużeńcem pobiera się próbki rzęs z obu oczu i przygotowuje z nich preparaty mikroskopowe, które następnie ogląda się w mikroskopie optycznym.
Powyższy artykuł ma charakter edukacyjno-informacyjny i nie zastępuje porady medycznej, a także porady lekarskiej.
[1] Nużeniec, demodekoza oczna; Bezpłatny poradnik dla pacjenta; Verco S.A.
[2] Dr T. Bedinghaus Eye Mites Symptoms and Causes; Verywell Health; 16.06.2019
[3] A. Zaleska-Żmijewska, A. Garbacewicz, M. Udziela, J. Twarowska, B. Grytner-Zięcina, J. Szaflik, Przewlekłe zapalenia brzegów powiek a zarażenie roztoczami z rodzaju Demodex. Alergia kwartalnik dla lekarzy 2/2010.