Upływ czasu, zmęczenie, nieodpowiednia pielęgnacja, zabiegi kosmetyczne, a także niektóre choroby, tj. atopowe zapalenie skóry powiek, mogą negatywnie wpływać na kondycję i wygląd naszych powiek. Zwykle problemy te wpływają głównie na wygląd zewnętrzny powiek i okolic oczu, dając takie objawy, jak: zmarszczki mimiczne, opuchlizna i cienie pod oczami lub opadające powieki. Jednak w niektórych przypadkach mogą wywoływać zmiany skórne na powiekach, podrażnienie i suchość oczu, zaczerwienienie wokół oczu, zaburzenia pola widzenia, a nawet stanowić przyczynę skierowania na zabieg chirurgiczny. W poniższym artykule dowiesz się więcej na temat skóry powiek, czynników wpływających na jej wygląd oraz wpływu procesu starzenia powiek nie tylko na aspekt estetyczny, ale również na zdrowie oczu.

Dlaczego skóra powiek jest wyjątkowo delikatna?

Skóra na powiekach i wokół oczu jest wyjątkowo cienka, delikatna i wrażliwa. Jej grubość wynosi zaledwie 0,5 mm, podczas gdy standardowo skóra na twarzy ma grubość ok. 2 mm. Ponadto na powierzchni powiek występuje wyłącznie niewielka ilość gruczołów łojowych, których wydzielina ma za zadanie zapewnić skórze ochronę i odpowiednie nawilżenie [1]. To wszystko sprawia, że w okolicy powiek dosyć szybko pojawiają się zmarszczki. Dodatkowo wszelkie objawy zmęczenia lub chorób będą na powiekach i ich okolicach bardziej widocznie, dotyczy to m.in. zaburzeń w obrębie mikrokrążenia objawiających się opuchliznami czy zasinieniami, wiotczenia i nadmiaru skóry, który przyczynia się do opadania powiek i może prowadzić do zaburzeń w polu widzenia lub zaburzeń pigmentacji w postaci przebarwień na skórze.

Dlaczego skóra wokół oczu jest bardziej podatna na zmarszczki?

Podstawową funkcją powiek (z łac. Palpebra) jest ochrona gałki ocznej, są więc one bardziej narażone na niekorzystne czynniki zewnętrze, tj. wiatr, dym i alergeny. Skóra powiek to wyjątkowo delikatna i cienka warstwa, dlatego mają na nią negatywny wpływ m.in. praca mięśni (głównie mięśni okrężnych oka), np. przy mruganiu lub mrużeniu oczu, oraz wszelkiego rodzaju pocieranie i naciąganie, np. kiedy jesteśmy zmęczeni lub podczas aplikacji kosmetyków [2].

Oczy, a także powieki, stanowią kluczowy element niewerbalnej komunikacji międzyludzkiej, ponieważ w tym obszarze widoczne są wszystkie nasze emocje. Podczas mrużenia oczu, np. gdy się śmiejemy lub bacznie się czemuś przyglądamy, a także kiedy wieje silny wiatr, razi nas słońce, przebywamy w zadymionych pomieszczeniach albo mamy źle dobraną korekcję wady wzroku, powodujemy przykurcz mięśni mimicznych, z których zbudowana jest powieka. Przy powtarzających się takich kurczach mięśni powstają tzw. „kurze łapki”, czyli zmarszczki mimiczne, które pojawiają się głównie na dolnej powiece oraz przy obszarze zewnętrznego kącika oka w kierunku uszu i policzków. Im większa praca mięśni mimicznych, tym szybciej pojawiają się zmarszczki. I choć mrużenia oczu nie możemy całkowicie wyeliminować, gdyż jest ono częścią mimiki twarzy, to zadbanie o odpowiednią korekcję okularową czy ochronę przed promieniowaniem UV w słoneczne dni stanowią profilaktykę zdrowia naszych oczu zarówno w kontekście estetycznym, jak i zdrowotnym.

Cienie, opuchlizna wokół oczu – czy to tylko zmęczenie?

Cienie, opuchlizna lub „worki pod oczami” to problemy powiek i skóry wokół oczu, które mogą pojawić się już u bardzo młodych osób, a znacząco wpływają na wygląd. Powodem zasinień pod oczami mogą być przemęczenie, brak odpowiedniej ilości snu, płytko unaczyniona skóra, zaburzenia pigmentacji, wiek, nieodpowiednia dieta oraz różne choroby. Niekiedy mogą mieć one podłoże genetyczne. Oznacza to, że dana osoba ma uwarunkowania genetyczne do określonego rozmieszczenia podskórnej tkanki tłuszczowej i naczyń krwionośnych, które są przyczyną większej tendencji do powstawania zasinionych powiek. Grubość skóry na dolnej powiece też nie jest bez znaczenia. Z wiekiem, cienka skóra powiek, ulega dalszemu ścieńczeniu, w wyniku czego ciemne naczynia krwionośne są bardziej widoczne.

Innym problemem powiązanym z zaburzonym krążeniem, są zastoje limfatyczne, których objawem są opuchnięte powieki. Alergie, zmęczenie, nieprzespane noce lub zatrzymywanie wody w organizmie mogą prowadzić do zastoju limfy w okolicy powiek i objawiać się opuchlizną wokół oczu. Doraźnie w tej sytuacji mogą pomóc zimne okłady, jednak jeśli problem jest przewlekły i nie wynika wyłącznie z niedostatecznej ilości snu, to warto skonsultować go z lekarzem, gdyż może być objawem choroby [3].

Opadająca powieka – czy może zaburzać widzenie?

Kolejnym etapem starzenia się okolic oczu jest tzw. opadająca powieka, spowodowana nadmiarem skóry na górnej powiece. Problem ten może być dziedziczny, wywołany osłabieniem mięśni w wyniku starzenia lub spowodowany budową twarzy, np. występujący częściej u osób z głęboko osadzonymi oczami lub mocno wystającym łukiem brwiowym. O ile zmarszczki mimiczne nie zaburzają normalnego funkcjonowania, to opadająca powieka, poza aspektem estetycznym, może również zaburzać prawidłowe widzenie. Należy wówczas niezwłocznie udać się na konsultację do lekarza okulisty, który oceni stan powiek i w razie potrzeby zaleci odpowiednią terapię lub nawet zabieg chirurgiczny korekcji powiek, tzw. blefaroplastykę [4]. Zabieg ten polega na chirurgicznym usunięciu nadmiaru skóry powieki oraz tkanki tłuszczowej z niewielkim kawałkiem mięśnia. Blefaroplastyka może być wykonana zarówno na powiece górnej, jak i dolnej. Opadania powiek nie należy lekceważyć, gdyż może prowadzić do szeregu powikłań zdrowotnych, tj. zaburzeń w polu widzenia, niedomykalności powiek, zespołu suchego oka, przewlekłych bólów głowy [5].

Choroby aparatu oka mające wpływ na wygląd powiek

Ponadto negatywny wpływ na wygląd skóry powiek, mogą mieć różnego rodzaju choroby [6], m.in.:

• zapalenie brzegów powiek – może powodować m.in. zaczerwienienie, swędzenie i obrzęk powiek;
• demodekoza oczna – związana z obecnością nużeńców (więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj);
• atopowe zapalenie skóry powiek – więcej  informacji na ten temat znajdziesz tutaj;
• kontaktowe zapalenie skóry powiek – przeczytaj więcej na ten temat tutaj.

Jak zapobiegać starzeniu się skóry powiek:

• unikaj naciągania skóry np. przy przecieraniu oczu i aplikacji kremu (lepsze będzie delikatne wklepywanie);
• podczas nasłonecznienia noś okulary z filtrem UV;
• wysypiaj się – optymalna ilość snu to 7-8h dziennie;
• używaj odpowiednich preparatów do pielęgnacji np. preparatów przeznaczonych do pielęgnacji powiek i okolic oczu (np. Palpederm emulsja);
• regularnie odwiedzaj okulistę i dbaj o odpowiednio dobraną korekcję wady wzroku;
• pij wodę – ok. 2 litrów dziennie;
• unikaj palenia papierosów i zadymionych pomieszczeń;
• dbaj o odpowiedni demakijaż;
• w razie potrzeby stosuj higienę brzegów powiek.

Nie odradzamy natomiast szczerego uśmiechu, bo mimo iż może wywoływać zmarszczki mimiczne, dodaje nieodpartego uroku i powoduje uwalnianie endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia, wpływając pozytywnie na nasz nastrój oraz zdrowie. 😉

Literatura:

1. Wojtanowski P. Pielęgnacja okolic oczu. Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej 2020; 2. https://www.chemiaibiznes.com.pl/aktualnosc/pielegnacja-okolic-oczu (dostęp: 10.2020).
2. Pogrzebielski A. Budowa narządu wzroku. Medycyna Praktyczna 2016. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/zdroweoczy/68655,budowa-narzadu-wzroku (dostęp: 10.2020).
3. Przylipiak A. Podstawy Medycyny Estetycznej. Białystok 2014.
4. Szuta M. Opadnięcie powieki (ptoza). Medycyna Praktyczna 2014. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/85466,opadniecie-powieki-ptoza (dostęp: 10.2020).
5. Zwolińska G. Opadanie powieki. Medycyna Praktyczna 2013. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/lista/83164,opadanie-powieki (dostęp: 10.2020).
6. The aging eye: when to worry about eyelid problems. Harvard Health Publishing. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/the-aging-eye-when-to-worry-about-eyelid-problems (dostęp: 10.2020).